Wat is het verschil tussen een Gewone Renovatie en een Ingrijpend Energetische Renovatie?

Bij het verbouwen van een woning of gebouw komt er heel wat op je af. Eén van de belangrijkste keuzes? Het type renovatie waarvoor je gaat. Want het verschil tussen een gewone renovatie en een ingrijpende energetische renovatie (IER) bepaalt niet alleen je bouwproces, maar ook de wettelijke verplichtingen, de beschikbare premies en de energieprestaties van je gebouw op lange termijn.

Wat is een ingrijpende energetische renovatie (IER)?

Een Ingrijpend Energetische Renovatie richt zich op het fundamenteel optimaliseren van de energieprestaties van de woning dankzij structurele aanpassingen en een hernieuwbare energiebron.

 Een renovatie wordt als IER beschouwd als er aan 2 voorwaarden voldaan is:

1. Vervanging van technische installaties: Minstens de opwekkers voor het binnenklimaat (verwarming, koeling, warm water, ...) worden volledig vervangen​. Dit houdt doorgaans in dat u de verwarmingsketel(s) en eventueel koelinstallaties volledig vernieuwt. U vervangt bijvoorbeeld de oude gas- of stookolieketel door een nieuwe condensatieketel, warmtepomp of ander systeem.
   

2. Minstens 75% van de bestaande en nieuwe scheidingsconstructies van het beschermd volume worden geïsoleerd of nageïsoleerd. Dit betekent dat de overgrote meerderheid van de muren, vloeren, ramen en daken die het beschermd volume omhullen en grenzen aan de buitenomgeving worden voorzien van isolatie die voldoet aan de huidige normen.

Voldoet een renovatieproject aan beide bovenstaande criteria én is er een omgevingsvergunning (of melding) mét architect nodig? Dan spreekt men EPB-technisch van een ingrijpende energetische renovatie. In het andere geval blijft het een “gewone” renovatie.

Opmerking: IER is enkel van toepassing bij gebouwen waar EPB-eisen gelden, dus verwarmde/gekoelde gebouwen met vergunningplicht en architect. Wanneer geen vergunning/architect vereist is, kan men officieel geen IER-status krijgen.

Wat is een gewone renovatie?

Een gewone renovatie is elke verbouwing waarbij je geen uitgebreide wijzigingen doet aan de gebouwschil (muren, vloeren en daken) én waarbij je de technische installaties niet volledig vervangt. Denk bijvoorbeeld aan het vernieuwen van ramen, het plaatsen van een extra isolatielaag in het dak, of het installeren van zonnepanelen.

👉 Goed om weten: ook bij een gewone renovatie moet je voldoen aan bepaalde EPB-eisen. Welke dat zijn, hangt af van de aard en omvang van de werken.

Wat zijn de verschillen in EPB-verslaggeving?

De EPB-verslaggeving, het energieprestatieverslag dat je wettelijk verplicht moet laten opstellen bij bepaalde werken, verschilt sterk afhankelijk van het type renovatie.

🔸 Bij een gewone renovatie:

• De verslaggeving is beperkt tot de werken die je uitvoert. Plaats je enkel dakisolatie? Dan gelden enkel daarvoor EPB-eisen.

• Er wordt géén S-peil of E-peil berekend en er volgt geen EPC-score uit de EPB-aangifte. Er kan in het renovatietraject wel gekozen worden om een EPC-certificaat na de werken op te maken, zodat het resultaat na de werken gekend is.

• Er gelden eisen per onderdeel. Zo geldt bijvoorbeeld een minimale R-waarde voor dakisolatie of een maximale U-waarde voor nieuwe ramen.

• Ventilatie-eisen zijn enkel van toepassing als je nieuwe ruimtes creëert of ingrijpend renoveert op kamerniveau.
  

👉 Voorbeeld: je vernieuwt je dak en laat extra isolatie aanbrengen. In dat geval moet de dakconstructie voldoen aan de minimale R-waarde (bv. R ≥ 4,5 m²K/W). Voor de rest van het gebouw zijn er geen bijkomende eisen of verslaggeving nodig.

🔸 Bij een IER:

• De verslaggever maakt een volledig EPB-dossier op, net zoals bij nieuwbouw.

• Je gebouw moet voldoen aan de E-peil eis, een indicator van de totale energieprestatie van de woning. Je EPB-aangifte bevat een EPC Bouw-certificaat, net zoals bij nieuwbouw.

• Er zijn strenge eisen voor technieken, waaronder:
  

• Minimale rendementen voor verwarmingsinstallaties

• Isolatie van nieuwe en geïsoleerde bouwdelen moeten aan U-waarde eisen voldoen

• Verplicht gebruik van hernieuwbare energie (bv. zonnepanelen of warmtepomp)

• Eisen voor warmtedistributie en regelsystemen

• Ventilatie-eisen voor het volledige gebouw. In de praktijk zal meestal een volwaardig ventilatiesysteem C of D moeten geïnstalleerd worden. Er moet een aparte ventilatieverslaggeving gebeuren.

• De verslaggeving is uitgebreid en vereist meerdere opvolgmomenten, zoals startverklaring, tussentijdse opvolging en een gedetailleerde EPB-aangifte bij oplevering.

👉 Voorbeeld: je renoveert een woning volledig, vervangt de ketel door een warmtepomp, isoleert het dak, de gevels én de vloer, en plaatst nieuwe ramen. Dan val je onder IER en moet je EPB-dossier aan alle nieuwbouweisen voldoen.

De belangrijkste verschillen vatten we samen in deze tabel:

Eis (voor woning)	Gewone renovatie	IER – Ingrijpende renovatie
Globale energie-eis	Geen E-peil vereist (en geen S-peil) – enkel een eis per onderdeel.	E-peil vereist: E≤60 voor het hele woongebouw. (S-peil niet van toepassing)
Isolatie (schil)	Vernieuwde delen isoleren volgens max U-waarden van 2025 (dak, muur, vloer, glas, ... voldoen aan norm).	Minstens 75% van de schil wordt geïsoleerd. Alle nieuwe of geïsoleerde delen voldoen aan de geldende U-waarden (volledige gebouwschil op nieuwbouwniveau).
Ventilatie	Enkel verplicht in verbouwde of nieuwe ruimtes: bijv. ventilatieroosters bij vervangen ramen, nieuwbouwdeel met ventilatie voorzien.	Volledige woning moet ventilatie volgens norm hebben – vaak installatie van centraal systeem C/D nodig. Ventilatieverslaggever moet debieten controleren.
Verwarming & techniek	Vervangen ketel voldoet aan minimumrendement (bv. HR-ketel). Geen verplichting tot hernieuwbaar of lage temperatuur, maar stookolieketel mag niet door nieuwe olie vervangen worden indien gas beschikbaar.	Hoogrendementsysteem verplicht: bij cv op water min. 130% rendement (hybride/warmtepomp) vereist vanaf 2025. Gasketels enkel nog mogelijk in combinatie met een warmtepomp.
Hernieuwbare energie	Geen verplicht aandeel hernieuwbaar (vrijwillig zonnepanelen etc. voor lagere EPC).	Min. 20 kWh/m².jaar aan hernieuwbare energie opwekken via zonnepanelen.
EPB-verslaggeving	EPB-verslaggever rapporteert enkel of de woning voldoet aan deelisolatie-eisen en installatienormen van het gerenoveerde deel. Geen EPC uit de EPB-aangifte.	EPB-verslaggever maakt volledige berekening (E-peil, systeemrendementen, ventilatie). Extra ventilatieverslaggeving vereist. Bij EPB-aangifte wordt EPC Bouw afgeleverd.

Twijfel je of jouw verbouwing onder gewone renovatie of IER valt? Neem contact met ons op voor een eerste analyse en vrijblijvende offerte.

Subsidies, premies en fiscale voordelen

De Vlaamse overheid stimuleert energetische renovaties d.m.v. premies en voordelen. Enkele zijn specifiek gekoppeld aan een IER, omdat die een grotere energiewinst oplevert.

• Mijn verbouwpremie

De overkoepelende premie voor renovatiewerken. Er zijn premies voor individuele maatregelen zoals o.a. dak-, muur-, vloerisolatie, hoogrendementsglas, warmtepompen en – boilers, zonnepoilers enz. De premies gelden ook voor gewone renovaties, maar bij IER kan je vaak meerdere premies combineren. Let wel op de gestelde inkomensvoorwaarden en maxima per categorie.

Meer info over de verbouwpremie voor appartmenten en appartementsgebouwen vind je hier.

• EPC-labelpremie

Heeft uw woning bij aankoop een slecht energielabel (E of F) en verbeter je deze binnen de 5 jaar? Dan kan je afhankelijk van het behaalde label gradueel een mooie premie krijgen. Een IER zal typisch tot label A of B leiden, waardoor de labelpremie zeker interessant is.

• Vrijstelling onroerende voorheffing

Bij woongebouwen krijg je 5 jaar vrijstelling van onroerende voorheffing indien na een IER aan alle EPB-eisen is voldaan en een voldoende laag E-peil behaald wordt (in 2025 E≤60 vereist). Een fiscale maatregel die deels de meerkosten van een doorgedreven renovatie moet compenseren. Gewone renovaties komen niet in aanmerking.

👉 Opgelet: de vermindering van onroerende voorheffing voor energiezuinige gebouwen wordt afgeschaft voor IER met bouwvergunningen vanaf 1 oktober 2025.

• Verlaagd registratierecht bij aankoop

Als je tussen 2021 en 2024 een woning kocht en je ertoe verbond om binnen de 5 jaar een IER uit te voeren, betaalde u slechts 1% registratierechten bij aankoop (in plaats van 3% bij enige eigen woning). Deze stimulans werd geschrapt bij compromisovereenkomsten vanaf 2025. Ook belangrijk om te weten is dat de deadline moet gehaald worden, zoniet betaal je alsnog de overige registratierechten en een surplus. Lees er alles over in deze blog.

• Mijn verbouwlening/ energielening

Voor lage of middelhoge inkomenscategorie kunnen eigenaar-bewoners via het Energiehuis een renteloze lening krijgen. Dit kan zowel voor graduele gewone renovaties als voor IER gebruikt worden.

• BTW-tarief

Zowel gewone renovaties als ingrijpende renovaties komen in aanmerking voor het verlaagde BTW-tarief van 6% op werkuren en materialen, op voorwaarde dat het gebouw ouder is dan 10 jaar en voor een privéwoning dient. Een belangrijk voordeel ten opzichte van nieuwbouw waar 21% BTW geldt.

• Premies voor niet-residentieel

Naast mijn verbouwpremie die voor bepaalde kleine niet-residentiële gebouwen geldt, bestaan er ook steunmaatregelen voor grote niet-residentiële gebouwen. Als KMO kan je bijvoorbeeld via Fluvius premies krijgen voor zuinige verlichting of warmtepompen. Soms zijn er ook lokale subsidies of Europese programma’s. Deze vallen buiten het bestek van een standaard IER-regeling, maar kunnen de moeite waard zijn om te onderzoeken.

Conclusie financiële voordelen:

Over het algemeen geeft IER meer recht op voordelen dan een beperktere renovatie. Zo kan je meerdere steunmaatregelen combineren. Een gewone renovatie komt in aanmerking voor individuele premies per ingreep en het algemene 6%-btw voordeel, maar niet voor de labelpremie of fiscale kortingen als er een grote verbetering in energieprestatie is. 

Energieprestaties en lange termijn doelstellingen

Om bestaande woningen geleidelijk energiezuiniger te maken richting 2050, geldt de renovatieverplichting voor wie een huis of appartement koopt met EPC-label E of F. Deze moet dan binnen de 5 jaar na de overdracht minstens gerenoveerd worden tot label D of beter. 

• Afhankelijk van het originele label kan met een beperkte maatregel label D gehaald worden. Dit is echter geen hoge ambitie.

• Een ingrijpend energetische renovatie zal doorgaans resulteren in een score die ruim boven de verplichting gaat, meestal wordt gestreefd naar een label B of A. Zo voldoe je niet alleen aan de huidige verplichting, maar ben je ook voorbereid voor eventuele toekomstige verstrengingen.
  

Er waren plannen om de renovatieverplichting stapsgewijs strenger te maken met als einddoel label A voor elke woning tegen 2025. In het huidige Vlaamse regeerakkoord werd echter beslist om momenteel de verplichting tot niveau D label te behouden. De stapsgewijze verstrenging: label C tegen 2028, label B tegen 2035, label A tegen 20245 werd momenteel on hold geplaatst. Ondanks deze pauze blijft het Europese einddoel om in 2050 voor elke woning label A te behalen wel bestaan.

Ga jij voor de sprong naar een future proof EPC-label?

👉 Kortom: Een IER zal je meteen voorbereiden op de toekomst. Deze diepe renovatie vraagt een grotere investering, maar je geniet daarna van het comfort, energiebesparing en minder zorgen rond de steeds strenger wordende wetgeving in de komende decennia. Bij een gewone renovatie zal je mogelijk in de toekomst nog extra renovatierondes moeten doorvoeren om aan de komende eisen te voldoen. Het is goed om al vooraf na te denken over deze volgende stappen, om vandaag geen onnodige kosten te maken.

Wil je ontdekken welke stappen je kan nemen om een beter energielabel te behalen? Volg ons stappenplan.

💡Samengevat: Waarom het onderscheid IER en gewone renovatie belangrijk is

Het type renovatie bepaalt:

1. Welke EPB-eisen je moet volgen

2. Welke premies je kunt krijgen

3. De toekomstige energieprestatie van je woning
   

Een verkeerde inschatting kan leiden tot onverwachte kosten, vertragingen in je project of boetes wegens niet-naleving. Daarom is het cruciaal om vooraf helder te krijgen in welke categorie je renovatie valt of om met je EPB-verslaggever te communiceren als je renovatie toch uitgebreider of beperkter zou worden dan bij de start. De verslaggever kan je namelijk informeren over de impact van de wijzigingen en adviseren bij verder keuzes.

Prevebo denkt met je mee

Of je nu plannen hebt voor een beperkte renovatie of een volledig energetische make-over: bij Prevebo bekijken we samen met jou wat technisch, wettelijk én financieel het beste past. We zorgen voor heldere EPB-verslaggeving en begeleiden je stap voor stap doorheen het proces, zonder verrassingen.

👉 Plannen om te (ver)bouwen?

Neem vandaag nog contact met ons op voor een vrijblijvende offerte of verkennend gesprek.